Patron

PATRON SZKOŁY - KAZIMIERZ RASŁAWSKI /1893-1974/

Kazimierz Rasławski urodził się 8 listopada 1893 roku w Pstrągówce, w dawnym powiecie jasielskim, w Galicji, / zabór austriacki/ w rodzinie nauczycielskiej. Miał dwóch braci, starszych od siebie i siostrę. Jego bracia wyemigrowali „za chlebem” do Stanów Zjednoczonych, siostra zaś pozostała na ojcowiźnie. Dobre wyniki jakie uzyskiwał w szkole powszechnej pozwoliły mu na rozpoczęcie w 1906 roku nauki w Gimnazjum w Rzeszowie. Od roku szkolnego 1911/1912 Kazimierz uczestniczył w nauce strzelania oraz był członkiem Drużyny Skautowskiej. 19 czerwca 1914 roku otrzymał świadectwo dojrzałości. Marzył o tym, by pracować na kolei, ale wydarzenia wojenne oraz działania jego rodziców skierowały go do zawodu nauczycielskiego. Po ukończeniu Gimnazjum Rasławski wstąpił do Związku Strzeleckiego, w ramach którego w okresie od 1 sierpnia do 19 września 1914 roku przechodził w Kołaczycach i Jaśle szkolenie wojskowe. W związku z wybuchem wojny zgłosił się do formowanego przez Józefa Piłsudskiego I Brygady Legionów. Jako Galicyjczyk przyjęty został do II Brygady Legionów, wówczas pod dowództwem gen. Karola Trzaski-Durskiego( do 3 pułku, 3 batalionu, 10 kompanii, pod numerem 335). Jego pierwszym dowódcą został kapitan Józef Haller. Początkowo służył w oddziałach uzupełniających, później w oddziałach liniowych. Trzeci pułk, w którym służył Rasławski rozpoczął swój szlak bojowy przeciwko carskim wojskom na początku października 1914 r.; 29.X.1914 r. – uczestniczył w bitwie pod Mołotkowem, w listopadzie w potyczkach w rejonie Zielonej, Ratajłowej i Maksymca; I połowie 1915 r. w okolicach Stanisławowa i Kołomyi. Od czerwca 1915 roku walczył na froncie wołyńskim; od listopada zaś uczestniczył w potyczkach pod Kostiuchnówką. Właśnie tu, kilka miesięcy później, na początku lipca 1916 roku, w czasie walk o „Polską Górę” Kazimierz Rasławski został ranny i dostał się do niewoli kozackiej. Wraz z innymi jeńcami został odtransportowany do obozu jenieckiego w Konstantynówce w Kazachstanie. Jako że posiadał maturę, znał języki niemiecki i rosyjski przydzielono go do lazaretu jako sanitariusza. Pracował później w fabryce luster, należał też w obozie do Zespołu Artystycznego „Zorza”. Gdy wybuchła rewolucja w Rosji obóz jeniecki został rozwiązany, a Rasławski przez Iran, Kaukaz, Ukrainę, Rumunię i Węgry powrócił do domu rodzinnego w Pstrągówce. Wkrótce podjął swą pierwszą pracę jako nauczyciel. W czasie trwania wojny polsko-bolszewickiej od 10 sierpnia 1920 r. przyjęty został jako ochotnik do żandarmerii polowej. Do rezerwy zwolniony został 3 miesiące później.

Za swoje wojenne zasługi Kazimierz Rasławski odznaczony został : Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości /1928/, Medalem Niepodległości /1937/, Krzyżem Niepodległości /1938/.

Od 1 września 1920 roku Rasławski został kierownikiem Szkoły Powszechnej w Borzechowie, która istniała już od 4 lat. To nie była jego pierwsza, nauczycielska praca. Wcześniej pracował przez dwa lata kilka kilometrów dalej, w szkole w Łopienniku. W roku 1919 ukończył kurs pedagogiczny. Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego zaoferowało mu kierownictwo szkoły w Niedrzwicy albo w Borzechowie. Wybrał Borzechów. Od tego roku należał też do Związku Nauczycielstwa Polskiego do Ogniska w Niedrzwicy Dużej. Także w tym roku ożenił się z nauczycielką z Ratoszyna Zofią Rudzińską. Rasławscy od września 1920 roku zamieszkali w Borzechowie, w starej jego części zwanej „Słomianką”. Tam urodziły się ich córki: Kazimiera /1922/ i Ludmiła /1926/.

Od 1920 roku Rasławski budował niemal od podstaw oświatę w Borzechowie: wzbogacał szkołę w niezbędnę sprzęty i pomoce, stworzył szkolną bibliotekę, organizował dla miejscowej ludności pogadanki /również prozdrowotne/, wieczornice, święta, patriotyczne uroczystości. Dzięki pracy jego i nauczycieli szkoła stała się rzeczywistym ośrodkiem kultury dla mieszkańców wsi. Obok obowiązków kierownika szkoły wykonywał pracę nauczyciela i uczył m.in. matematyki, religii, języka polskiego, ćwiczeń cielesnych. Od 1935 roku podjął działania na rzecz budowy szkoły. Szkoła nie miała własnego lokum, uczono po prywatnych domach, w dawnej karczmie, a dzieci było bardzo dużo. Władze oświatowe i gminne nie chciały rozpocząć budowy, a protesty i pochody dzieci oraz mieszkańców organizowane przez Rasławskiego doprowadziły do odwołania go z funkcji kierownika szkoły. Od nowego roku szkolnego 1936/37 została nim Katarzyna Spólnicka, a od następnego Marian Jasiński. Po krótkiej przerwie, gdy był karnie przeniesiony do szkoły w Niedrzwicy Kościelnej, na skutek działań mieszkańców powrócił do Borzechowa, ale tylko jako nauczyciel.

W okresie międzywojennym Rasławski wstąpił do Związku Legionistów w Krakowie i w latach 1935 – 1939 często uczestniczył z rodziną w corocznych zjazdach. Na terenie Borzechowa jako były legionista Rasławski wspierał Towarzystwo „Strzelec”. Po wybuchu II wojny światowej dalej pracował jako nauczyciel razem z Barbarą Szocińską i Marianem Jasińskim – kierownikiem szkoły. Jego żona Zofia, niestety, z pracy została zwolniona, aż do końca wojny. W czasie okupacji hitlerowskiej Rasławscy i Jasińscy, mimo iż sami byli w trudnej sytuacji, wspierali pomocą Barbarę Szocińską i jej ukrywającego się przed Niemcami męża, sędziego Tadeusza Szocińskiego, który współpracował z partyzantami.

Po wyzwoleniu, od 1 września 1944 roku znów został kierownikiem szkoły w Borzechowie. Do pracy powróciła też jego żona Zofia, natomiast Marian Jasiński przeniesiony został do Niedrzwicy Kościelnej. Rasławski rozpoczął ponownie organizację szkoły w nowej, socjalistycznej Polsce. Warunki były bardzo trudne, zarówno materialne jaki i ideologiczne. Trudno było dostosować się do nowych wymagań, brakowało wszystkiego, szalała jeszcze wojna. Wtedy wielkim wsparciem dla szkoły i nauczycieli okazała się miejscowa ludność. W 1945 roku Rasławski powołał Komitet Rodzicielski dla wsparcia szkoły; od 1949 roku rozpoczęło swą działalność harcerstwo, chociaż ideologiczne, to jednak zjednoczyło młodzież we wspólnych działaniach.

Ze względu na słabe zdrowie w 1953 r. Rasławski przechodzi w stan nieczynny, a potem na emeryturę, Jako nauczyciel przepracował 35 lat, w tym 25 jako kierownik szkoły. W 1955 r. Rasławscy przenieśli się do Lublina, gdzie kupili nieduży dom. Zofia Rasławska jeszcze przez kilka lat pracowała w szkołach zawodowych, Kazimierz zaś zajął się uprawą ogrodu. Zmarł 7 lutego 1974 roku w wieku 81 lat.

Wieloletnia praca Kazimierza Rasławskiego w Borzechowie przyniosła wymierne efekty: szkoła stała się ważnym, elementem życia wsi, źródłem wiedzy o kulturze, o świecie, ośrodkiem patriotyzmu. Wielu jego uczniów w czasie II wojny światowej walczyło o niepodległość Polski. W uznaniu zasług Kazimierza Rasławskiego dla szerzenia oświaty po dwuletnich przygotowaniach w dniu 28 listopada 2006 r. Publicznej Szkole Podstawowej w Borzechowie zostało nadane jego imię.

Bibliografia:

1) A. Kołtun, „Kazimierz Rasławski. Patron Publicznej Szkoły Podstawowej w Borzechowie”, wyd. Lubelskie Centrum Marketingu, Lublin 2006

PATRON SZKOŁY - GALERIA ZDJĘĆ